Viêm Nang Tóc Là Gì? Nguyên Nhân, Cách Nhận Biết Và Điều Trị

Tình trạng da đầu bị kích ứng, ngứa ngáy hay xuất hiện các đốm đỏ nhỏ có thể báo hiệu một bệnh lý da liễu phổ biến: Viêm nang tóc. Viêm nang tóc không chỉ là vấn đề thẩm mỹ mà còn là một cảnh báo về sự mất cân bằng vi khuẩn trên da. Chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu chi tiết viêm nang tóc là gì, các yếu tố nào làm tăng nguy cơ mắc bệnh và quan trọng nhất là làm thế nào để điều trị tình trạng này.

Viêm nang tóc là gì?

Viêm nang tóc là tình trạng các nang tóc – nơi sợi tóc hình thành và phát triển – bị viêm nhiễm do vi khuẩn, nấm, virus hoặc yếu tố cơ học gây kích ứng.

Khi bị viêm, vùng da đầu hoặc da có lông sẽ xuất hiện các nốt sần nhỏ, mụn đỏ hoặc mụn mủ quanh chân tóc, đôi khi gây ngứa, đau rát và rụng tóc tại khu vực đó. Nếu không điều trị kịp thời, viêm nang tóc có thể tiến triển nặng, tạo thành ổ mủ hoặc sẹo, khiến nang tóc bị tổn thương vĩnh viễn và không thể mọc tóc trở lại.

Tìm hiểu thêm: Nang Tóc Là Gì? Cấu Trúc Và Chức Năng Của Nang Tóc

Cách nhận biết viêm nang tóc

Viêm nang tóc thường bắt đầu âm thầm, nhưng nếu quan sát kỹ, bạn có thể nhận biết qua những dấu hiệu đặc trưng. Những triệu chứng phổ biến nhất bao gồm:

• Mụn mủ hoặc cụm mụn nhỏ: Da đầu xuất hiện các nốt sần nhỏ, giống như mụn trứng cá, có đầu màu trắng hoặc vàng nhạt, mọc xung quanh chân tóc.
• Các nốt đỏ hoặc sưng tấy: Vùng da xung quanh nang tóc bị viêm sẽ chuyển sang màu đỏ, sưng tấy nhẹ.
• Vết thương hoặc vảy: Khi tình trạng viêm nặng hơn hoặc khi các nốt mụn vỡ ra, chúng có thể đóng vảy, tạo thành các vết loét nhỏ.
• Ngứa ngáy: Da đầu hoặc vùng da bị viêm thường có cảm giác ngứa nhẹ đến ngứa dữ dội.
• Đau và khó chịu: Vùng da bị ảnh hưởng có thể trở nên nhạy cảm, đau khi chạm vào hoặc khi cọ xát.
• Cảm giác nóng rát: Trong một số trường hợp viêm nặng hoặc sâu hơn, người bệnh có thể cảm thấy nóng rát tại khu vực viêm.
• Rụng tóc: Nếu viêm nang tóc trở nên mãn tính hoặc quá nghiêm trọng, nó có thể phá hủy vĩnh viễn nang tóc, dẫn đến rụng tóc và hình thành sẹo vĩnh viễn tại khu vực đó.

Nguyên nhân gây ra viêm nang tóc

Nguyên nhân gây ra viêm nang tóc rất đa dạng, từ vi khuẩn, nấm đến thói quen sinh hoạt hằng ngày hoặc các yếu tố cơ học cũng có thể tạo điều kiện để bệnh phát triển. Ngay sau đây, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về những nguyên nhân chủ yếu gây ra viêm nang tóc là gì nhé!

Nhiễm khuẩn

Nguyên nhân phổ biến nhất của viêm nang tóc là do vi khuẩn xâm nhập vào nang tóc, đặc biệt là Staphylococcus aureus. Vi khuẩn này có thể tấn công thông qua các vết trầy xước nhỏ trên da đầu, lỗ chân lông bít tắc hoặc tiếp xúc với vật dụng không sạch. Khi vi khuẩn xâm nhập, cơ thể phản ứng bằng hiện tượng viêm, dẫn đến sưng đỏ, đau rát và hình thành mụn mủ quanh nang tóc.

Nếu tình trạng này kéo dài mà không được xử lý, nang tóc có thể bị tổn thương vĩnh viễn, tóc rụng nhiều và khó mọc lại. Việc giữ vệ sinh da đầu sạch sẽ và sử dụng các sản phẩm kháng khuẩn khi cần thiết là biện pháp quan trọng để hạn chế nguy cơ nhiễm khuẩn.

Nhiễm nấm

Ngoài vi khuẩn, nấm cũng là nguyên nhân gây viêm nang tóc, điển hình là các loại nấm gây bệnh da đầu như Trichophyton. Nấm thường phát triển mạnh trong môi trường ẩm ướt, ít thoáng khí hoặc khi da đầu tiết nhiều mồ hôi.

Khi nhiễm nấm, da đầu có thể xuất hiện các mảng bong tróc, ngứa dữ dội và nang tóc bị viêm đỏ, dẫn đến tóc dễ gãy và rụng từng mảng. Nấm còn có khả năng lây lan nhanh nếu dùng chung mũ, lược hoặc khăn tắm với người khác. Điều trị bằng thuốc kháng nấm theo hướng dẫn của bác sĩ cùng với vệ sinh sạch sẽ giúp kiểm soát viêm hiệu quả.

Nhiễm virus

Mặc dù ít gặp hơn so với tình huống nhiễm khuẩn và nấm, nhưng viêm nang tóc cũng có thể do virus gây ra. Viêm nang tóc do nhiễm virus thường có biểu hiện khác với những dạng viêm nang tóc thông thường do vi khuẩn hay nấm. Thay vì chỉ nổi các nốt mụn đỏ nhỏ có mủ, viêm nang tóc do virus thường gây ra các mụn nước nhỏ li ti tập trung thành từng chùm, trên nền da đỏ, có thể kèm cảm giác rát, châm chích hoặc đau.

Ký sinh trùng

Demodex là một loại ký sinh trùng li ti sống trong nang lông/nang tóc của người. Khi cơ thể khỏe mạnh, Demodex không gây vấn đề gì. Nhưng nếu da quá dầu, vệ sinh kém, hoặc hệ miễn dịch suy giảm, chúng có thể sinh sôi quá mức và gây đỏ, ngứa hoặc nổi mụn. Dù ít gặp nhưng đây cũng là một nguyên nhân đáng lưu ý khi điều trị không hiệu quả với kháng sinh/kháng nấm thông thường.

Yếu tố cơ học

Viêm nang tóc cũng có thể khởi phát do tác động cơ học lên da đầu, chẳng hạn như cạo tóc quá sát, chải tóc mạnh, đội mũ bảo hiểm lâu hoặc búi tóc quá chặt. Các tác động này có thể gây tổn thương nhỏ ở nang tóc và lớp biểu bì, tạo điều kiện cho vi khuẩn hoặc nấm xâm nhập và gây viêm.

Ngoài ra, áp lực liên tục hoặc cọ xát mạnh còn làm nang tóc yếu đi, tóc gãy và rụng nhiều hơn. Do đó, hạn chế các thói quen gây tác động mạnh lên tóc là cách đơn giản nhưng hiệu quả để bảo vệ nang tóc.

Vệ sinh da đầu không kỹ

Da đầu không được làm sạch thường xuyên hoặc sử dụng sản phẩm chăm sóc tóc không phù hợp có thể dẫn đến bít tắc lỗ chân lông và tích tụ bã nhờn, tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn và nấm phát triển. Khi lỗ chân lông bị tắc, nang tóc khó nhận đủ dưỡng chất, da đầu bị viêm và hình thành mụn mủ.

Ngoài ra, bụi bẩn và tế bào chết tích tụ còn làm tăng tình trạng ngứa, kích thích gãi mạnh, làm tổn thương nang tóc nặng hơn. Việc duy trì vệ sinh da đầu sạch sẽ, sử dụng dầu gội phù hợp và gội đều đặn sẽ giảm nguy cơ viêm nang tóc đáng kể.

Suy giảm hệ miễn dịch

Những người có hệ miễn dịch yếu hoặc mắc các bệnh lý mãn tính như tiểu đường, rối loạn nội tiết, hoặc đang dùng thuốc ức chế miễn dịch dễ bị viêm nang tóc hơn. Khi đề kháng toàn thân bị suy giảm, dù chỉ có một tổn thương nhỏ ở nang tóc cũng đủ để vi khuẩn/nấm/virus nhanh chóng sinh sôi và gây viêm nặng hơn. Do đó, cải thiện sức khỏe tổng thể và điều trị các bệnh lý nền là yếu tố quan trọng trong phòng ngừa viêm nang tóc.

Cách điều trị viêm nang tóc

Viêm nang tóc thường xuất hiện dưới dạng các nốt sưng đỏ, mụn mủ quanh nang lông, gây ngứa, đau và khó chịu cho người bệnh. Viêm nang tóc có thể đi kèm với viêm nang lông trên cơ thể hoặc không, tuy nhiên đây là một tình trạng cần được chữa trị sớm để tránh để lại sẹo. Vậy hiện nay những cách điều trị viêm nang tóc là gì?

Chăm sóc tại nhà

Hầu hết các trường hợp viêm nang tóc nhẹ có thể cải thiện hoặc tự khỏi nếu thực hiện tốt các biện pháp hỗ trợ tại nhà, đặc biệt khi chỉ có vài nốt đỏ, mụn mủ nhỏ, không lan rộng và người bệnh khỏe mạnh. Các biện pháp này bao gồm:

• Vệ sinh vùng da bị ảnh hưởng bằng xà phòng dịu nhẹ, tránh chà sát mạnh khi chỗ viêm đang sưng
• Dùng khăn ấm để đắp hoặc lau vài lần mỗi ngày giúp làm mềm vùng viêm, giảm đau và hỗ trợ thoát mủ
• Mặc quần áo rộng, thoáng, tránh đồ ẩm và nón đội kín quá mức để giảm ma sát
• Giữ vùng da thông thoáng.

Khi thực hiện đúng, các tổn thương thường lành nhanh hơn và nguy cơ tái phát cũng giảm. Tuy nhiên, nếu tình trạng lan rộng, đau hơn hoặc người có bệnh nền thì cần điều trị chuyên sâu hơn.

Điều trị bằng kháng sinh hoặc thuốc đặc hiệu

Khi xác định được nguyên nhân gây viêm nang tóc như vi khuẩn, nấm/men, virus, ký sinh trùng thì việc điều trị sẽ chuyển sang dùng thuốc đặc hiệu. Theo một bài viết chuyên khoa bởi Richard D. Winters và Mark Mitchell được đăng tải trên NCBI (Trung tâm dữ liệu và thông tin sinh học trực thuộc Thư viện Y khoa Quốc gia Hoa Kỳ), có những cách điều trị viêm nang tóc như sau:

• Trường hợp viêm do vi khuẩn: Nếu chỉ có vài nốt nhẹ, việc dùng thuốc có thể không cần thiết. Nhưng nếu tổn thương lan rộng hoặc nặng hơn thì nên dùng thuốc bôi như mupirocin hoặc clindamycin. Nếu vẫn không cải thiện, bác sĩ có thể chỉ định thuốc uống như cephalexin hoặc dicloxacillin.
• Trường hợp viêm do vi khuẩn Gram âm: Hầu hết trường hợp đơn giản sẽ khỏi nếu giữ vệ sinh tốt, nhưng nếu tình trạng nặng hoặc mãn tính thì có thể cần thuốc uống đặc hiệu như ampicillin, trimethoprim-sulfamethoxazole hoặc ciprofloxacin.
• Trường hợp viêm do nấm/men: Vì nấm/men thường nằm sâu trong nang nên thuốc bôi tại chỗ đôi khi không đủ mà cần thêm thuốc uống. Hai loại thuốc được sử dụng cho trường hợp này là itraconazole và fluconazole, trong đó fluconazole là lựa chọn điều trị thứ yếu do ít tác dụng phụ hơn.
• Trường hợp viêm do virus: Điều trị bằng thuốc kháng virus như acyclovir, valacyclovir và famciclovir đường uống.
• Trường hợp viêm do ký sinh trùng: Khi xác định là do ký sinh trùng Demodex, các thuốc chống ký sinh như permethrin bôi ngoài da, ivermectin uống và metronidazole uống là những sự lựa chọn phổ biến.

Việc sử dụng đúng loại thuốc theo nguyên nhân là rất quan trọng vì dùng kháng sinh cho nấm hoặc ký sinh sẽ không hiệu quả và có thể làm tình trạng kéo dài hoặc tái phát.

Can thiệp y khoa sâu hoặc phẫu thuật

Trong những tình huống viêm nang tóc tiến triển nặng, lan rộng nhanh, hoặc xuất hiện biến chứng như áp-xe, sẹo, mất nang lông, hoặc người bệnh có hệ miễn dịch bị suy giảm thì cần đến bác sĩ da liễu để can thiệp mạnh hơn. Ví dụ, nếu xuất hiện một khối mủ lớn dưới da cần bác sĩ rạch thoát mủ kết hợp với sử dụng kháng sinh toàn thân.

Có thể bạn muốn biết: Khám Rụng Tóc Ở Đâu Tốt Nhất Hiện Nay?

Cách phòng ngừa viêm nang tóc

Việc phòng ngừa viêm nang tóc là vô cùng quan trọng bởi vì, tuy thường là bệnh lành tính, nhưng nếu không được kiểm soát, nó có thể gây ra nhiều phiền toái và biến chứng đáng kể. Các biện pháp phòng ngừa viêm nang tóc phổ biến và được khuyến nghị rộng rãi bao gồm:

• Giữ da đầu sạch sẽ và khô thoáng: Tắm rửa và gội đầu thường xuyên bằng xà phòng/dầu gội kháng khuẩn nhẹ, đặc biệt sau khi tập thể dục hoặc đổ mồ hôi nhiều.
• Cẩn thận khi dùng hồ bơi, bồn nước nóng: Tránh sử dụng bồn nước nóng hoặc hồ bơi kém vệ sinh. Nếu sử dụng, hãy tắm lại ngay bằng xà phòng và gội đầu sạch.
• Không cào gãi mạnh: Khi gội đầu, hãy dùng các đầu ngón tay massage nhẹ nhàng thay vì dùng móng tay cào mạnh, tránh gây trầy xước và tổn thương nang tóc, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập.
• Tránh nước quá nóng: Gội đầu bằng nước ấm thay vì nước nóng, vì nước nóng có thể làm da đầu khô, kích ứng và tăng tiết bã nhờn.
• Sấy khô tóc: Sấy khô tóc và da đầu hoàn toàn sau khi gội trước khi đi ngủ, vì môi trường ẩm ướt là điều kiện lý tưởng cho vi khuẩn và nấm phát triển.
• Tránh buộc/tết tóc quá chặt: Hạn chế tạo các kiểu tóc gây căng kéo da đầu thường xuyên (như buộc đuôi ngựa, tết tóc quá chặt) vì chúng có thể làm tổn thương nang tóc.
• Hạn chế đội mũ thời gian dài: Tránh đội nón, mũ, hoặc mũ bảo hiểm quá chật hoặc trong thời gian quá dài, đặc biệt khi ra mồ hôi. Ngoài ra, hãy luôn vệ sinh mũ nón thường xuyên.
• Hạn chế sử dụng sản phẩm tạo kiểu: Hạn chế sử dụng quá nhiều sản phẩm tạo kiểu tóc (như keo xịt, gel, sáp) vì chúng có thể tích tụ và gây bít tắc nang tóc. Nếu sử dụng, cần gội sạch đầu kỹ lưỡng sau đó.
• Vệ sinh vật dụng cá nhân: Thường xuyên giặt, vệ sinh lược chải tóc, khăn mặt, khăn tắm và vỏ gối.
• Sử dụng dầu gội phù hợp: Nếu da đầu dễ bị nhờn hoặc gàu, hãy chọn các loại dầu gội giúp kiểm soát bã nhờn, gàu và vi khuẩn. Ngoài ra, gội đầu bằng nước ấm thay vì nước nóng, vì nước nóng có thể làm da đầu khô, kích ứng và tăng tiết bã nhờn.

Tổng kết

Qua bài viết này, bạn đã nắm được viêm nang tóc là gì, các nguyên nhân phổ biến, cũng như cách nhận biết triệu chứng phổ biến. Việc phát hiện sớm không chỉ giảm nguy cơ biến chứng mà còn hạn chế để lại sẹo hoặc mất nang vĩnh viễn. Hy vọng Viện Cấy Tóc NEWHAIR đã giúp bạn có được những kiến thức hữu ích và đừng quên đặt lịch thăm khám ngay khi có những dấu hiệu lạ trên da đầu nhé!