Tổng Quan Về Vòng Đời Của Tóc Và Chu Kỳ Tăng Trưởng Tóc

Vòng đời của tóc gồm mấy giai đoạn? Mỗi sợi tóc trên da đầu đều trải qua một chu kỳ sinh học gồm ba giai đoạn chính: tăng trưởng, thoái hoá và nghỉ ngơi. Việc nắm rõ vòng đời này không chỉ giúp bạn hiểu lý do tại sao tóc rụng, cơ chế vận hành tự nhiên của mái tóc mà còn biết cách chăm sóc tóc hiệu quả hơn. Ngay sau đây, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về chu kỳ tăng trưởng của tóc nhé!

Chức năng của tóc

Mặc dù ngày nay tóc được coi trọng về mặt thẩm mỹ và là công cụ để thể hiện cá tính, nhưng vai trò của nó trong quá trình tiến hóa và tồn tại của con người còn sâu sắc hơn thế. Quá trình hình thành tóc bắt đầu từ những tháng đầu thai kỳ. Sau khi sinh, cơ thể không thể tạo thêm nang tóc mới và số lượng nang tóc sẽ chỉ giảm dần theo thời gian.

Không chỉ giới hạn ở việc làm đẹp, tóc đóng vai trò như một lớp bảo vệ tự nhiên, che chắn da đầu khỏi những tác động từ môi trường. Chức năng chính của nó là bảo vệ da đầu khỏi tia cực tím (UV) từ mặt trời, giúp giảm nguy cơ ung thư da. Tóc cũng đóng vai trò như một tấm đệm nhẹ, bảo vệ da đầu khỏi các va chạm hay xây xát nhỏ. Ngoài ra, tóc còn có khả năng điều hòa nhiệt độ cho cơ thể như giữ ấm cho đầu vào mùa lạnh.

Cấu tạo của tóc

Trước khi tìm hiểu về vòng đời của tóc (hay chu kỳ mọc tóc), chúng ta cần hiểu được sơ lược về cấu tạo của tóc. Mỗi sợi tóc gồm có hai phần cơ bản là thân tóc và chân tóc:

Thân tóc

Thân tóc (Hair shaft) là phần chúng ta nhìn thấy bên ngoài da. Thân tóc được cấu tạo chủ yếu từ protein keratin và gồm ba lớp chính từ ngoài vào trong:

• Lớp biểu bì (Cuticle): Đây là lớp ngoài cùng, trong suốt, mỏng và cứng nhất của sợi tóc. Lớp này bao gồm các tế bào keratin xếp chồng lên nhau như vảy cá để bảo vệ các lớp bên trong. Một lớp biểu bì khỏe mạnh sẽ giúp tóc bóng mượt và chắc khỏe. Khi lớp này bị tổn thương (do hóa chất, nhiệt độ), tóc sẽ trở nên xơ, rối và dễ gãy.
• Lớp giữa (Cortex): Đây là lớp dày nhất, chiếm phần lớn cấu trúc của sợi tóc. Lớp giữa chứa các sợi keratin xoắn lại với nhau, quyết định độ chắc khỏe, độ đàn hồi và khả năng chịu lực của sợi tóc. Cấu trúc của lớp cortex cũng ảnh hưởng đến hình dạng tóc, dù là tóc thẳng, gợn sóng hay xoăn.
• Lớp tủy (Medulla): Lớp tủy được cấu tạo từ các tế bào keratin mềm và các hạt chất béo, nhưng không phải sợi tóc nào cũng có lớp này, đặc biệt là tóc mỏng và tóc tơ.

Chân tóc

Chân tóc là phần nằm ẩn sâu dưới da, chịu trách nhiệm cho sự phát triển và tái tạo của tóc. Chân tóc bao gồm các phần sau:

• Nang tóc (Hair follicle): Chân tóc được bao quanh bởi nang tóc (một lớp vỏ gồm da và mô liên kết), và nang tóc này cũng được kết nối với tuyến bã nhờn.
• Tuyến bã nhờn (Sebaceous gland): Tuyến này gắn với nang tóc và tiết ra chất nhờn (bã nhờn) để bôi trơn và bảo vệ sợi tóc cũng như da đầu, giúp tóc không bị khô và giòn.
• Cơ dựng tóc (Arrector pili): Đây là một cơ nhỏ, không tự chủ. Khi cơ này co lại (do lạnh hoặc sợ hãi), nó kéo nang tóc, làm cho sợi tóc dựng đứng lên. Đây chính là hiện tượng “sởn gai ốc” hay “nổi da gà”.
• Dây thần kinh (Nerves): Các đầu dây thần kinh tại nang tóc rất nhạy cảm. Chúng có thể phát hiện chuyển động của tóc, giúp chúng ta cảm nhận được sự tiếp xúc nhẹ, gió, hoặc thậm chí là sự di chuyển của côn trùng trên da đầu.
• Củ tóc (Hair bulb): Là phần phình to, hình tròn ở đáy của chân tóc. Củ tóc được xem là nơi trung tâm sản xuất tế bào tóc mới.
• Nhú bì (Hair papilla): Nằm ở đáy của củ tóc, nhú bì chứa các mạch máu nhỏ. Vai trò của nhú bì cực kỳ quan trọng vì nó cung cấp chất dinh dưỡng và oxy cần thiết để các tế bào trong củ tóc sinh sôi và phát triển, từ đó tạo ra sợi tóc mới.

Vòng đời của tóc là gì?

Vòng đời của tóc (chu kỳ tăng trưởng của tóc) là chu trình sinh học tự nhiên mà mỗi sợi tóc trải qua từ khi hình thành, phát triển cho đến khi rụng và được thay thế bằng một sợi tóc mới. Chu trình này bao gồm 3 giai đoạn chính:

Các giai đoạn trong chu kỳ mọc tóc

Giai đoạn Anagen (Phát triển)

Giai đoạn Anagen là giai đoạn dài nhất trong vòng đời của tóc, kéo dài từ 2 đến 7 năm. Trong giai đoạn này, các tế bào ở nang tóc (hair follicle) phân chia nhanh chóng để hình thành một sợi tóc mới. Sợi tóc này sẽ tiếp tục phát triển dài ra từ gốc, với tốc độ trung bình khoảng 0,35 mm/ngày và một người lớn trưởng thành có khoảng 100.000 trên da đầu.

Theo một bài viết của Morgan B. Murphrey và cộng sự, có khoảng 85% – 90% số tóc trên da đầu của chúng ta luôn ở giai đoạn Anagen tại mọi thời điểm. Độ dài của giai đoạn này được quyết định bởi yếu tố di truyền, và nó cũng là yếu tố chính quyết định độ dài tối đa mà tóc bạn có thể đạt được.

Giai đoạn Catagen (Thoái hóa)

Sau khi kết thúc giai đoạn Anagen, tóc bước vào giai đoạn Catagen, một giai đoạn chuyển tiếp rất ngắn, chỉ kéo dài khoảng 2-3 tuần. Trong giai đoạn này, các hoạt động tăng trưởng của nang tóc ngừng lại. Nang tóc co lại, tách ra khỏi mạch máu cung cấp dưỡng chất và đẩy sợi tóc lên phía bề mặt da đầu. Ở mọi thời điểm, chỉ khoảng 1% số tóc trên da đầu chúng ta ở giai đoạn catagen.

Giai đoạn Telogen (Nghỉ ngơi)

Giai đoạn Telogen là giai đoạn nghỉ ngơi của tóc, kéo dài khoảng 3 tháng. Lúc này, sợi tóc đã ngừng phát triển hoàn toàn và nằm yên trên nang tóc đã được co lại. Bên dưới nang tóc này, một sợi tóc mới đã bắt đầu hình thành và chuẩn bị bước vào giai đoạn Anagen. Cuối giai đoạn Telogen, sợi tóc cũ sẽ rụng đi, nhường chỗ cho sợi tóc mới trồi lên. Trung bình mỗi ngày một người có thể rụng từ 100 – 150 sợi tóc. Sau khi sợi tóc cũ rụng, chu trình sẽ lặp lại từ đầu với sợi tóc mới. Ở mọi thời điểm, có khoảng 9% số tóc của chúng ta đang ở giai đoạn Telogen.

Một số tài liệu có thể chia vòng đời của tóc thành 4 giai đoạn với sự có mặt của giai đoạn Exogen, tức là giai đoạn tóc rụng ra khỏi da đầu để tách biệt rõ hơn với Telogen. Tuy nhiên, theo phân loại phổ biến trong y học về tóc, Exogen thường được xem là một phần trong giai đoạn Telogen chứ không tách thành giai đoạn riêng. Khi có những sợi tóc không rụng theo đúng chu trình sinh lý này sẽ dẫn đến tình trạng rụng tóc bất thường.

Chu kỳ mọc tóc diễn ra như thế nào?

Như chúng ta đã biết ở trên, chân tóc được bao quanh bởi nang tóc, một cấu trúc quan trọng cung cấp môi trường để tóc phát triển. Tại đáy của nang tóc, phần chân tóc phình ra thành một cấu trúc gọi là củ tóc. Đây chính là “nhà máy” sản xuất tóc, nơi các tế bào mới được tạo ra liên tục nhờ vào nguồn dinh dưỡng và máu dồi dào được cung cấp từ nhú tóc.

Tóc cũ được tóc mới đẩy ra khỏi da đầu

Quá trình tóc mọc diễn ra theo cơ chế đơn giản nhưng hiệu quả: các tế bào mới được tạo ra ở củ tóc sẽ dần dần bị đẩy lên trên. Trong quá trình di chuyển, chúng cứng lại (hay còn gọi là keratin hóa) và kết dính với nhau, tạo thành một sợi tóc hoàn chỉnh. Vì các tế bào mới liên tục được sinh ra từ phía dưới, chúng sẽ đẩy sợi tóc cũ ra khỏi da, khiến tóc dài ra. Tốc độ mọc tóc trên đầu thường là khoảng 1 – 1,5 cm mỗi tháng, trong khi các loại lông khác trên cơ thể có tốc độ mọc chậm hơn.

Tổng kết

Vòng đời của tóc là một chu trình sinh học bao gồm ba giai đoạn chính: mọc (anagen), ngừng mọc (catagen) và rụng (telogen). Hiểu rõ về chu kỳ tăng trưởng của tóc không chỉ giúp chúng ta nhận thức được tại sao tóc lại rụng và rụng như thế nào là bình thường. Để đảm bảo tóc được khỏe mạnh, bạn nên ăn uống đủ chất, sinh hoạt khoa học cũng như sử dụng các sản phẩm chăm sóc tóc an toàn. Hy vọng Viện Cấy Tóc NEWHAIR đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích và hẹn gặp lại bạn ở những bài viết tiếp theo nhé!